شناسایی تمرکزهای صنعتی صنایع تولیدی کشور

با نگاهی بر سیر تکاملی توسعه صنعتی در طی دو دهه اخیر می توان دریافت، اهمیت توسعه تمرکزهای صنعتی به عنوان یکی از اصلی ترین اهرم های توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه ای کشورها به شمار می آید. با نگاهی بر ادبیات موضوع این حوزه دریافت می شود که در این دو دهه ایجاد ابزارهای شناسایی چنین تمرکزهای صنعتی به عنوان قدم اصلی توسعه صنعتی صنایع تمرکزیافته مورد بررسی و تحقیق بوده است. لذا با ترکیب علوم متنوعی همچون علوم اقتصادی، علوم منطقه ای، علوم اقتصاد جغرافیایی و کارآفرینی، روش ها و الگوهای متنوع کمی برای اندازه گیری میزان تمرکزیافتگی پدید آمده است. اما آنچه که به عنوان مساله اصلی و وجه تمایز هریک از این روش ها مطرح می گردد، انطباق خروجی مدل ها با ویژگی های مختص تمرکزهای صنعتی می باشد. ویژگی هایی همچون اقتصادبیرونی، سرریز دانش، بازار نیروی کار ماهر، تخصصی شدن تامین کنندگان(بیان شده توسط مارشال با عنوان "سرریز تمرکزهای صنعتی"، 1920) از جمله مزیت های همجواری و محرک های اصلی توسعه پذیری منطقه ای عنوان می گردد. این پژوهش سعی بر آن دارد تا با استفاده از مدل معرفی شده توسط الیسون، 1999 در جهت شناسایی تمرکزیافتگی صنایع تولیدی کشور گام بردارد، مزیت این مدل نسبت به سایر مدل های مشابه در آن است که اندازه گیری ویژگی های مختص تمرکزهای صنعتی و قابلیت توسعه پذیری آنها با لحاظ سه فاکتور اصلی تحلیل آماری تمرکزیافتگی نیروهای اشتغال، مزیت های همجواری(سرریز) و مزیت طبیعی منطقه ای قابل محاسبه بوده است، در حالی که سایر مدل ها جهت تحلیل میزان تمرکز یافتگی صنایع تنها به تحلیل آماری فاکتور تمرکزیافتگی نیروی اشتغال اکتفا می نمایند. اهمیت این امر به آن جهت می باشد که شناسایی تمرکزهای صنعتی با لحاظ فاکتورهای مهم توسعه پذیری، عاملی برای درک نحوه مداخله اقدامات توسعه ای منطقه ای و اولویت بندی صنایع از نظر میزان قابلیت توسعه پذیری نسبت به یکدیگر می باشند. از این رو نتایج این پژوهش منجر به اندازه گیری میزان تمرکزیافتگی صنایع تولیدی کشور با لحاظ پارامترهای اصلی توسعه پذیری صنایع تولیدی تمرکزیافته و شناسایی و اولویت بندی صنایع دارای پتانسیل توسعه منطقه ای در سال 2012 با استفاده از مدل الیسون شده است.